Paronişi(Dolama) Nedir?
Paronişi(Dolama), bir tırnak yatağı enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon genellikle tırnak etrafındaki yumuşak dokuların enfeksiyonuna neden olur. Dolama’nın nedeni, tırnağın etrafındaki ciltteki hasar veya tahriştir. Bu hasar, tırnağın etrafındaki ciltteki bakterilerin veya mantarların girmesi için bir yol açar.
Dolama belirtileri arasında kızarıklık, şişlik, hassasiyet, ağrı, kaşıntı ve hatta püskürme yer alabilir. Tedavi, enfeksiyonun neden olduğu semptomların şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.. Hafif vakalarda, sıcak su banyoları ve antibiyotik merhem kullanmak yeterli olabilir. Ancak ciddi durumlarda, doktorun reçete ettiği oral antibiyotikler veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Paronişi Nedenleri Nelerdir?
Paronişi’nin nedenleri arasında şunlar yer alabilir:
- Tırnak yatağı hasarı: Tırnak yatağı hasarı, tırnak etrafındaki ciltte çatlaklar, kesikler veya yaralar oluşturabilir. Bu da enfeksiyon riskini artırır.
- Nemli ortamlar: Eller veya ayaklar sürekli nemli kalırsa, tırnak yataklarındaki cilt daha kolay enfekte olabilir. Örneğin, yüzme havuzları veya eldivenlerin içi gibi nemli ortamlar, dolama riskini artırabilir.
- Kimyasallara maruz kalmak: Bazı kimyasallar, eller veya ayaklarla temas ettiğinde tırnak yatağı hasarına neden olabilir. Bu, özellikle manikür veya pedikür sırasında ortaya çıkabilir.
- Mantar enfeksiyonları: Tırnak mantarları, tırnak yatağı enfeksiyonlarına neden olabilir.
- Kronik hastalıklar: Bazı kronik hastalıklar, dolama riskini artırabilir. Örneğin, diyabet, enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
- Tırnak ısırma veya kemirme: Tırnak ısırma veya kemirme, tırnak yatağı hasarına neden olabilir ve enfeksiyon riskini artırabilir.
- Aşırı manikür: Aşırı manikür yapmak, tırnak etrafındaki cildin hasar görmesine ve enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir.
Paronişi Çeşitleri Nelerdir?
Paronişi, genellikle iki tür olarak sınıflandırılır:
- Akut Dolama : Bu tür enfeksiyon, ani olarak ortaya çıkar ve genellikle birkaç gün içinde iyileşir. Akut dolama , tırnak yatağına neden olan bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla ilişkilidir.
- Kronik Dolama : Kronik dolama , uzun süreli ve tekrarlayan enfeksiyonlara neden olan bir durumdur. Bu tür enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonlarına veya cilt hastalıklarına bağlı olabilir. Kronik dolama , tırnak yatağındaki cildin kalınlaşmasına ve tırnak şeklinin bozulmasına neden olabilir.
Dolama ayrıca, enfeksiyonun neden olduğu semptomların yerine göre farklı şekillerde adlandırılabilir. Örneğin:
- Lateral Paronişi: Tırnağın yan tarafında, tırnak yatağına yakın bölgede enfeksiyon oluşur.
- Dorsal Paronişi: Tırnağın üst tarafında, tırnak yatağına yakın bölgede enfeksiyon oluşur.
- Candidal Paronişi: Mantar enfeksiyonu nedeniyle oluşan dolamadır.
- Bacterial Paronişi: Bakteriyel enfeksiyon nedeniyle oluşan dolamadır.
Paronişi Belirtileri Nelerdir?
Paronişi belirtileri, enfeksiyonun şiddetine ve tipine göre değişebilir. Ancak genellikle şu semptomlar görülür:
- Kızarıklık: Tırnak yatağı çevresindeki ciltte kızarıklık görülebilir.
- Şişlik: Tırnak yatağı çevresindeki cilt şişebilir ve hassas hale gelebilir.
- Ağrı: Dolama , tırnak etrafındaki ciltte ağrıya neden olabilir.
- Hassasiyet: Tırnak yatağı çevresindeki cilt hassasiyet gösterebilir ve dokunulduğunda ağrı veya rahatsızlık hissi oluşabilir.
- Püskürme: İleri durumlarda, dolama , tırnak yatağından püsküren sarı veya yeşil renkli bir sıvı ile kendini gösterebilir.
- Tırnak şeklinde değişiklik: Kronik dolama , tırnak yatağındaki cildin kalınlaşmasına ve tırnak şeklinin bozulmasına neden olabilir.
- Kaşıntı: Candidal dolama gibi mantar enfeksiyonları, kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Bu belirtiler ortaya çıktığında, doktora danışmak ve uygun tedaviyi almak önemlidir.
Paronişi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Paronişi tedavisi, enfeksiyonun nedenine, tipine ve şiddetine göre değişebilir. Bazı durumlarda, dolama evde tedavi edilebilirken, diğer durumlarda bir doktor tarafından değerlendirilip tedavi edilmelidir. İşte dolama tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:
- Antibiyotik krem: Bakteriyel dolama durumunda, doktor antibiyotik krem reçete edebilir.
- Oral antibiyotikler: Şiddetli bakteriyel enfeksiyonlarda, doktor oral antibiyotik reçete edebilir.
- Antifungal ilaçlar: Candidal dolama durumunda, antifungal ilaçlar reçete edilebilir.
- Sıcak su banyoları: Sıcak su banyoları, enfeksiyonun temizlenmesine yardımcı olabilir ve semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.
- Tırnak çevresindeki cildin kesilmesi: Bu, enfekte olmuş cildin çıkarılmasına yardımcı olabilir ve semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.
- Tırnak çevresindeki cildin yumuşatılması: Nemlendirici veya petrol jeli kullanarak, tırnak çevresindeki cildin yumuşatılması semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.
- Tırnak yatağı drenajı: İleri durumlarda, doktor tırnak yatağındaki sıvıyı boşaltmak için bir iğne kullanarak drenaj yapabilir.
Dolama tedavisi, enfeksiyonun şiddetine ve tipine bağlı olarak değişeşir. Bu nedenle, semptomlar ortaya çıktığında, doktora danışmak ve uygun tedaviyi almak önemlidir. Ayrıca, tırnak bakımına özen göstermek, enfeksiyonun önlenmesine yardımcı olabilir.
